Nhập nhằng mua bán xe ôtô cũ

Chị Trúc, 31 tuổi ở quận Bình Thạnh, đang tìm mua ôtô cũ cho biết, chị và chồng đã dành một thời gian đi xem tại các salon xe cũ. 

Sự thiếu minh bạch cố hữu trong mua bán xe đã qua sử dụng khiến ôtô cũ khó giao dịch, gây thiệt hại cho người bán lẫn người mua.

Có nhiều chiếc ngoại thất tương đối mới, đời xe cũng không quá cũ nhưng chị vẫn lo lắng về phần "ruột rà" của xe. "Lỡ mua xe cũ mà sau đó bị sự cố, phải đại tu thì thà mua xe mới còn an tâm hơn", chị Trúc đắn đo.

Thực trạng hiện nay là nhiều người bán xe, cò xe luôn “ca tụng” hết cỡ về tình trạng của chiếc xe và giấu đi những thông tin về tại nạn, sự cố... nhằm bán được giá cao. Tham khảo một hội mua bán ôtô online với hơn 23.000 thành viên rao mua, bán xe mỗi ngày thì đều có một miêu tả chung chung như: xe gia đình đi rất kỹ, 'bao' không đâm đụng, ngập nước, 'bao' kiểm tra các kiểu... Tuyệt nhiên không có một lời rao nào thừa nhận xe có sự cố lớn nào, nếu có cũng chỉ là cọ quẹt, trầy xước nhẹ.

Mua bán xe cũ được dự báo càng khó khăn hơn trong thời gian tới. Ảnh: Vĩnh Viễn

"Không loại trừ khả năng người chủ cũ của chiếc xe sử dụng rất kỹ, 'cưng' xe như cưng con nhưng việc gần như toàn bộ trong số hàng nghìn chiếc xe được rao bán ở đây không hề có một sự cố nào, thậm chí những xe đã chạy được 6-7 năm quả thật có phần phi lý", một nhân viên bán xe chính hãng lâu năm nhận xét, và cho rằng với tình trạng đường sá và cơ sở hạ tầng, cộng với việc các phương tiện giao thông rất đông thì tỷ lệ lớn các loại ôtô đều không tránh khỏi tai nạn hay sự cố, dù nhỏ hay lớn. Vấn đề là chủ xe có thừa nhận việc xe bị những tai nạn hay sự cố đó không mà thôi.

Ông Phạm Văn Thiệt, Chủ tịch Hội đồng thành viên của "chợ xe kiểu Mỹ" Sago Auto tại TP HCM cho rằng, không phải xe bị tai nạn hay hư hại là không bán được.

"Xe bị đâm đụng thì có giá của xe đâm đụng, xe bị thủy kích thì có giá của xe bị thủy kích. Thậm chí xe phế thải, chỉ còn là đống sắt vụn cũng còn có giá của nó. Vấn đề là người mua cần phải được mua xe với giá đúng với tình trạng của chiếc xe”, ông nói

Chính vì mơ hồ về tình trạng xe, hoàn toàn phụ thuộc vào lời nói của người bán nên xe cũ ngày càng chậm tiêu thụ. Người mua vẫn chưa quen với việc yêu cầu người bán phải thẩm định xe trước khi bán. Nếu người mua yêu cầu thì người bán mới cho xe đi kiểm định, còn không thì thôi. Người mua thì lại hay có thói quen nhờ người thân hay thợ máy quen đi kiểm tra xe giúp, nhưng chủ yếu vẫn dựa vào cảm tính.

Đại diện Công ty kiểm định ôtô Anycar, ông Cao Minh Cường cho biết việc kiểm định ôtô cũ bằng cảm tính thì chỉ có độ chính xác tương đối. Ngoài những chi tiết dễ nhận biết như đèn, phanh, dàn lạnh... thì có những phần cốt lõi như hệ thống khung, gầm xe, động cơ và hộp số cùng các chi tiết quan trọng khác… có thể đã được đại tu mà người mua không hề biết. Những yếu tố này không thể kiểm tra bằng cảm tính mà phải sử dụng máy móc chuyên nghiệp.

Theo ông Cường, nhìn chung, người Việt vẫn còn khá mơ hồ, dễ dãi khi ít yêu cầu kiểm định trong khi ôtô vẫn còn được xem là tài sản giá trị đối với nhiều gia đình. Lơ là việc thẩm định xe cũ sẽ có những ảnh hưởng tai hại. Thứ nhất là việc mua một chiếc xe không đúng với giá trị của xe, gây tốn kém về tài chính. Thứ hai là vấn đề an toàn, kết quả kiểm định cho biết chiếc xe còn hoạt động tối ưu trong mọi tình huống hay không.

Còn ông Thiệt cho rằng, người mua xe cần phải khó tính hơn và yêu cầu người bán cung cấp các văn bản kiểm định xe do một đơn vị uy tín đảm nhận với chi phí kiểm định chỉ trên dưới một triệu đồng.

Điều này có thể gây khó chịu cho một số người bán xe vì ngoài tiền sân bãi, khấu hao…thì lại có thêm một loại chi phí. Kết quả kiểm định cũng có thể không cho họ bán xe giá cao như mong muốn. Tuy nhiên, người bán sẽ thấy rằng sự minh bạch sẽ giúp người mua dễ lựa chọn xe, cũng như trả một cái giá phù hợp.

"Việc bên bán đẩy xe đi nhanh, bên mua tìm được xe sớm chắc chắn sẽ giảm thiểu nhiều chi phí cơ hội cho cả đôi bên và làm cho hoạt động mua bán xe cũ sôi động hơn", ông Thiệt nhận định.

Theo giới kinh doanh ôtô cũ, tình hình tiêu thụ xe đã qua sử dụng sẽ khó khăn hơn trong thời gian tới.

Thuế tiêu thụ đặc biệt cho ôtô điều chỉnh từ 1/7/2016, khiến giá của nhiều dòng xe cỡ nhỏ rẻ hơn, đã có tác động trực tiếp đến thị trường mua bán xe cũ gần đây. Tiếp đó, từ đầu tháng 9 này, biểu thuế tuyệt đối với một số mặt hàng theo Nghị định 122/2016 đã thay đổi, theo hướng tăng với xe dưới 9 chỗ ngồi. Đây là khoản tiền cố định được cộng thêm vào thuế nhập khẩu hàng hóa đã qua sử dụng (vốn được tính tương tự như với hàng mới) nhằm tránh thất thu cho Nhà nước. Lý do của cách tính thuế này là cơ quan quản lý rất khó xác định giá trị khai báo để tính thuế của hàng hóa cũ có chính xác hay không.

Nghị định giữ nguyên mức thuế tuyệt đối đối với các dòng xe 10-15 chỗ ngồi đã qua sử dụng, song lại tăng đối với các xe dưới 9 chỗ từ 1.500 USD đến 2.000 USD mỗi chiếc.